TUNALI HİLMİ BEY (1871 – 1928)
28 Ağustos 1871 tarihinde Bulgaristan’ın, Eskicuma (Tırgovişte) kasabasında doğan Tunalı Hilmi Bey, Osmanlı Rus savaşı (93 Harbi) dolayısıyla ailesiyle birlikte İstanbul’a göç etmiştir.
Jön Türk hareketi öncülerinden olan Tunalı Hilmi Bey birçok cemiyet kurarak, aktif görevlerde yer almıştır. Dergi ve gazetelerde yazılar yazmış, kitapçık ve broşürler çıkartmıştır. Devletin yüksek makamlarında görevlendirilmiş olan Tunalı Hilmi Bey, hazırladığı taslak ile 1921 Teşkilat-i Esasiye Kanunu’na kaynak teşkil etmiştir.
1909 tarihinde ilk memuriyet hayatına Karadeniz Ereğli Kaymakamlığı ile başlayan Tunalı Hilmi Bey, “Halkın diline vurulmuş mengene” olarak nitelediği dilekçeyi kaldırmış ve halkın sorunlarını doğrudan kendisine anlatılması usulünü getirmiştir. Halkı devlet dairelerine gelmeye teşvik etmiştir.
10 Ocak 1910 tarihinde Evlendiriciler Cemiyeti’ni kurarak; yoksul ve kimsesiz olanlara ev, tarla, sermaye veya çiftçilik aletleri tedarik etmek, kızların 15, erkeklerin 18 yaşından önce evlenmesine engel olmak, külfetli düğünler yapmamak, başlık parasını ortadan kaldırmak gibi kadın haklarını savunan hükümler taşıyan cemiyet tüzüğü hazırlamıştır.
Karadeniz Ereğlisi İçki Düşmanları Cemiyeti’ni kurmuş, İlk toplantısını 8 Aralık 1909 tarihinde yapmış, 1910 tarihinde ise ‘’Sırat-ı Müstakim’’ dergisinde bu konuyu kamuoyuna duyurmaya çalışmıştır.
Haziran 1920’de Karadeniz Ereğli’yi işgal etmek isteyen Fransız birliğine karşı, “Ereğli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti”ne destek vermiş, “Ereğli Kuva-yi Milliyesi”nin savunma çalışmalarına katkı sağlamıştır.
Kömür havzasındaki işçilere yönelik çalışmalar yaparak 30 Mart 1923’te 25 yataklı Amele Hastanesinin kurulmasına ve Havza-i Fehmiye Kanunu’nun çıkarılmasına da öncülük etmiştir.
TBMM 2. ve 3. Dönemlerde (1923-1927 ve 1927-1931) Zonguldak Milletvekili olarak görev alan Hilmi Bey, Ereğli Limanının tesisi teklifi kabul edilince TBMM’de “Yaşasın Cumhuriyet!” diye bağırmıştır. 1923’te Türk kadının seçme ve seçilme hakkının tanınmasına destek vermiştir.
Öz Türkçe, kadın, köylü, işçi haklarının savunucusu Tunalı Hilmi Bey 21 Nisan 1924 tarihinde İstiklal Madalyası ile onurlandırılmıştır.
Son Osmanlı Meclis-i Mebusan’ında Bolu Mebusu, ilk üç dönem de TBMM'de Zonguldak Milletvekili olan Tunalı Hilmi Bey, Zonguldak Milletvekilliği dönemlerinde sağlık sorunları sebebiyle tedavisi için İstanbul’a gitmiş ve 1928’de vefat etmiştir.
Tunalı Hilmi Bey anısına İnönü Parkı’na dikilmiş olan heykelinin açılışı, Karadeniz Ereğli Belediye Başkanı Halil POSBIYIK tarafından 29 Ekim 2020 tarihinde yapılmıştır.
